Gerek kaza, gerek ameliyat ve yaralanma; cilt iltihapları, yanık ve farklı nedenlerden ötürü oluşan cilt yaraları iyileşme sürecinde bir süre iz taşır ve ciltte iz bırakır. Nedbe diye adlandırılan bu doku basit bir yara izi olabilmekte ve ayrıca hastanın hareket, işlev dahi durumlarını etkileyen kasılmalar ve sertleşmeler biçiminde görülebilir.
Yaraya bağlı sebepler: Yaraların ciddiyet, derinlik ve iltihaplanma durumlarına göre değişik biçimlerde görülür. Büyük ve derin yaralar çok daha fazla ve uzun soluklu izler bırakır. Kirli, gergin ve kanlanması bozulan yaralar ise iyileşme sürecinde hastaya bir hayli zorluk çıkarır.
Hastaya bağlı sebepler: Hasta kişinin yaralara karşı olan tutumuyla doğrudan ilişkili yaralardır. Açık tenli kişilerde, yaşlılarda daha az iz kalmaktadır. Koyu tenli bireylerde ise kaba yara izleri kalabilmektedir. Her türlü yönteme rağmen bazı insanlardaki kabarık yaraların izleri genetik olabilmektedir.
Cerrahiye bağlı sebepler: Cerrahi müdahalelerde oluşan yara izleridir. Vücut çizgilerine uygun oranda ve görünmeyen bölgelerde yapılan yara, kesi ve izler kolayca gizlenebilir. Dikişler yara kuvvetini azaltmamalı, gerginliği artırmamalıdır. Mümkün olabildiği ölçüde erkenden alınmaları yara izlerinin oluşumunu önleyecektir.
Sistemik faktörler: Vitamin A ve Vitamin C eksikliklerinden kaynaklı yara iyileşmesi gecikebileceğinden iz kalması olasıdır. Steroid, immünsupresif ilaçların kullanımı da yaraların iyileşmesini geciktirmektedir.
Diyabet, kolajen sentez bozukluğu hastalıkları, radyasyon gibi etkenler yaraların iyileşmesini zorlaştırır. Ayrıca sigara, alkol kullanımı; demir, çinko, bakır ve protein eksikliği yaraların iyileşmesine mani olmaktadır.
Yaraların İyileşme Süreci
Üç aşamadan oluşmaktadır.
1- İnflamatuvar (Yangı) fazı: Travmaya karşı vücudun koruma amacıyla verdiği ilk yanıt sürecidir. Sonrası 3 – 10 gün sürmektedir. Yaralı bölgeye kan pulcuklarının toplanması, damarların kasılması ve buna bağlı olarak kanama durması, akabinde damarların genişlemesiyle de yaralı bölgeye akın eden yangı hücrelerinden ötürü oluşan iltihaplanma süreci baş gösterir. Şayet yara anında dikişle kapatılmaz, açık bırakılır ise, yaralı bölge kendine iyileşerektir ve cilt üstündeki tabaka ile kaplanana kadar yeni epitelizasyon oluşana değin ilk faz sürecektir.
2- Proliferatif (Çoğalım) faz: 3 – 4 hafta sürecek olup, ikinci gün başlamaktadır. Cilt altındaki fibroblast isimli hücrelerde artma oluşur. Yeni damar oluşumu artarak bu süreçte yara dudakları kasılır ve yaranın küçültülmesine çaba gösterir. Ardından kırmızı doku oluşumu başlar. Yarada ise gerilim gücü artar ve epitelizasyon başlar.
3- Remodeling (Yeniden modelleme)fazı: 3 haftadan başlayıp 2 yıla değin uzanan süreçtir. Yaranın gerilip gücü artmasına rağmen yara gerilim kuvveti hiç bir an orijinal, doğal gücüne ulaşamaz. Yarada organize olarak iz oluşum süreci başlar.
FERRO MEDYA / OGS MEDYA Kurumsal Web Paketiyle Hazırlanmıştır